Artykuły
Analiza: Rewolucja w obrocie odpadami
Autor: MARIAN STOLARZ.
Publikacja: Środa, 7 - Listopad 2012r. , godz.: 10:20
Z dniem 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897, Nr 171, poz. 1016 i Nr 224, poz. 1337). Niniejsza zmiana, szczególnie ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z późniejszymi zmianami, zwana dalej ustawą, jest rewolucją w obrocie odpadami komunalnymi. Szczególnie ważną datą dla gmin i właścicieli nieruchomości jest data 1 lipca 2013 r. od kiedy obrót odpadami komunalnymi odbywać się będzie zgodnie z niniejszą ustawą.
Pragnę skupić się i przedstawić Państwu analizę zastosowania najbardziej istotnych zapisów ustawy, dotyczących właścicieli nieruchomości oraz styku gmina a właściciele nieruchomości w zakresie odpadów komunalnych, zwanych dalej odpadami.
Ważniejsze określenia ustawy:
• Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4
właściciel nieruchomości to także współwłaściciele, użytkownicy wieczyści oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością
• Zgodnie z art. 2 ust. 1
Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 oraz z 2004 r. Nr 141, poz. 1492), lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany.
• Ustawa nie definiuje słowa zamieszkanie, czyli należy przyjąć definicję zgodnie art. 25, art. 26, art. 27, art. 28 Kodeksu Cywilnego
1 Zadania gminy wynikająca z ustawy
Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zwany dalej regulaminem.
Gmina jest zobowiązana do:
• zorganizowania odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości
Rada gminy w drodze uchwały określi:
• stawki opłaty za gospodarowanie odpadami
• termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami
2 Obowiązki właścicieli nieruchomości wynikające z ustawy
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy właściciel nieruchomości odpowiada za wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym
3 Ustalanie opłaty za gospodarowanie odpadami ponoszonymi przez właściciela nieruchomości
a) Dla nieruchomości zamieszkałej zgodnie z art. 6c ust. 1 ustawy
Rada gminy musi dokonać wyboru jednego z poniższych sposobów ustalania stawki, opłaty za gospodarowanie odpadami, zależnej od:
I liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość
Opłata = ilość zamieszkałych w osobach x stawka w zł/osobę
Uważam że ten sposób ustalania stawki najkorzystniejszy jest dla nieruchomości zabudowanych budynkami nie wielolokalowymi np. nieruchomość zabudowana budynkiem jednorodzinnym, ewentualnie dla budynków wielolokalowych dla których nie musi być powołany zarząd (np. małe wspólnoty do 7 lokali), itp.
Co przemawia za:
• Właściciel nieruchomości ma pełną kontrolę liczby zamieszkałych osób i jest w pełni odpowiedzialny, tylko za siebie, za spełnienie wymogów ustawy.
• Z dużym prawdopodobieństwem można założyć że ilość odpadów zależy od liczby zamieszkałych osób aczkolwiek na pewno nie będzie to zależność liniowa.
• Deklaracje zgodnie z wymogami ustawy były by składane tylko w przypadku zmiany liczby osób zamieszkałych.
Wady:
• Jak realnie sprawdzić ilość osób zamieszkujących nieruchomość?
II ilości zużytej wody z danej nieruchomości
Opłata = ilość zużytej wody w m3 x stawka w zł/m3
Uważam że ten sposób ustalania stawki najkorzystniejszy jest dla nieruchomości zabudowanych budynkami wielolokalowymi np. wspólnoty mieszkaniowe dla których musi być powołany zarząd czy zarządca, budynki spółdzielni mieszkaniowej, itp.
Co przemawia za:
• Ponieważ w ww. nieruchomościach obowiązki właściciela nieruchomości (lokalu) obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną mają one możliwość prostego i łatwego ustalania opłaty będącej składnikiem deklaracji składanej do gminy. Danymi do deklaracji byłoby zużycie wody w budynku wskazane przez licznik/i główne.
• Łatwość rozliczenia, pomiędzy np. właścicieli lokali, wpłaconych miesięcznych opłat zgodnie z deklaracją.
Przykładowy sposób rozliczania:
• Miesięczna opłata, podana w deklaracji dla gminy, byłaby ustalona na podstawie zużycia wody przez budynek na podstawie wskazań liczników wodnych głównych.
• Właściciele lokali wpłacaliby comiesięczne zaliczki do wspólnoty, ustalone np. w przypadku wspólnoty mieszkaniowej stosowną jej uchwałą.
• Raz na ustalony okres, np. na koniec roku kalendarzowego, wpłacone zaliczki byłyby rozliczane (takim samym algorytmem np. jak woda) względem kwoty wynikającej z comiesięcznych deklaracji złożonych do gminy.
• Deklaracja (jedna na miesiąc) do gminy byłaby składana w ciągu 14 dni od zakończenia miesiąca i mogłaby być wygenerowana przez system informatyczny obsługujący np. wspólnotę mieszkaniową.
• Jest zależność zużycia wody od liczby osób zamieszkałych w nieruchomości, oczywiście w zależności tej znajduje się również nieefektywne gospodarowanie zużyciem wody.
• Przyczyni się do efektywniejszego gospodarowania wodą przez właścicieli nieruchomości, co urealni jej powiązanie z opłatą za odpady.
Wady:
• Deklaracja składana w ciągu 14 dni od zakończenia miesiąca, ale i tak jest to dużo mniejsza uciążliwość niż składanie wielu deklaracji w ciągu miesiąca jeżeli opłata byłaby ustalona na podstawie liczby osób zamieszkałych.
III powierzchni lokalu mieszkalnego
Opłata = powierzchnia w m2 x stawka w zł/m2
Ten sposób wydaje się uzasadniony do zastosowania jeżeli będzie bardziej obiektywny niż opłata wyznaczona wg liczby osób zamieszkałych albo wg ilości wody zużytej.
b) Dla nieruchomości niezamieszkałej zgodnie z art. 6c ust. 2 ustawy.
Rada gminy ustali stawkę opłaty za pojemniki o różnej pojemności w regulaminie.
Opłata = ilość pojemników w szt. x stawka w zł/szt.
Wydaje się dobrym rozwiązaniem dopuszczenie różnych pojemników:
• Pojemniki o budowie sztywnej na stałe związane z nieruchomością, opróżniane przez podmiot odbierający odpady.
• Pojemniki w postaci worków zabierane wraz z odpadami przez podmiot odbierający odpady. Worki takie, w ustalonej cenie, nabywane by były np. w jakiejś gminnej spółce a np. nabycie ich byłoby jednocześnie deklaracją za dany miesiąc.
4 Czy dokument wpłaty może być jednocześnie deklaracją?
Warto rozważyć czy, np. w przypadku nieruchomości dla których przyjęto opłaty wg ilości wody zużytej, wpłata mogłaby być jednocześnie deklaracją. W opisie przelewu można podać dane np. adres nieruchomości, zużycie wody za dany miesiąc i inne potrzebne.
5 Konkluzja
Według mojej interpretacji ustawy, opłata ustalona zgodnie z art. 6j. ust. 1 dotyczy konkretnej nieruchomości. Poważne problemy powstaną w gminie poprzez przyjęcie naliczania opłaty dla wszystkich nieruchomości zamieszkałych w gminie wg tylko jednego z trzech sposobów. Skutkiem takiej decyzji będą poważne negatywne problemy społeczne.
Jakie skutki negatywne przyniosłoby ustalanie opłaty wg liczby osób zamieszkałych w budynkach wielolokalowych:
• Rezygnacje członków zarządu np. wspólnot mieszkaniowych i brak chętnych do piastowania tej społecznej funkcji. Powód: zarząd nie jest w stanie kontrolować ilości osób zamieszkałych w poszczególnych lokalach, jak również nie ma żadnych narzędzi prawnych (łącznie z ustawą o własności lokali) do wymuszenia na właścicielach lokali zgłaszania zmian liczby osób zamieszkałych. Tak więc mielibyśmy przypadek pełnej odpowiedzialności zarządu za składane deklaracje zgodnie z ustawą bez możliwości sprawdzenia, że liczba osób zamieszkałych jest prawdziwa. Mamy typowy przypadek zgodny z powiedzeniem "kowal zawinił cygana powiesili"
• Zarząd musiałby zbierać pisemne oświadczenia na bieżąco od właścicieli lokali (co będzie jak właściciel lokalu będzie niedostępny a lokal wynajmuje lokatorom) albo śledzić kartoteki meldunkowe w gminie, tylko pytanie czy ma takie uprawnienia.
• Duża ilość deklaracji, zakładając idealną sytuację informowania zarządu przez właścicieli lokali o zmianie liczby osób zamieszkujących dany lokal, zarząd w ciągu 14 dni musi złożyć do gminy nową deklarację.
• Skomplikowanie naliczania opłaty za dany miesiąc a oto dlaczego:
• Mnogość deklaracji
• Comiesięczne dostarczanie właścicielom lokali (po zakończeniu danego miesiąca) zmian opłat jeżeli zgłosili zmianę osób zamieszkałych
• Naliczanie opłaty dla każdej deklaracji odrębnie, następnie wpłacenie do gminy, za dany miesiąc, kwoty jako sumy opłat z tych deklaracji.
• Kontrolujący prawidłowość naliczenia opłaty może stwierdzić, że w lokalu X, Y i Z zamieszkiwało więcej osób niż zadeklarowana, zgodnie z art. 6o, art. 6p ustawy deklaracja może być zakwestionowana i nałożona opłata szacunkowa. Pytanie czy pozostali właściciele lokali z prawidłową liczbą osób zamieszkałych też będą musieli ponieść tę szacunkową opłatę. Wg mnie tak a ewentualne roszczenia mogą dochodzić na drodze sądowej, co nie jest drogą łatwą ani szybką.
Pytania na które warto szczegółowo odpowiedzieć ze wskazaniem podstawy prawnej:
• Co stoi na przeszkodzie żeby każdy właściciel zamieszkałej nieruchomości (lokalu), niezależnie czy nieruchomość zabudowana budynkiem/i wielolokalowym/i czy nie, rozliczał się bezpośrednio z gminą podobnie jak np. podatek od nieruchomości. Tym bardziej że zgodnie z art. 6q ustawy w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
• Co stoi na przeszkodzie ażeby w nieruchomościach zamieszkałych zabudowanych budynkiem/i wielolokalowym/i stosować opłatę zależną od ilości zużytej wody w nieruchomości, a w pozostałych nieruchomościach opłatę zależną od liczby zamieszkałych osób.
• Czy zgodny z konstytucją jest zapis art. 2 ust. 3 obciążający osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną obowiązkami właścicieli nieruchomości (lokali)? Zarząd nieruchomością wspólną, jak samo określenie mówi, dotyczy części wspólnych nieruchomości a ustawa zakłada że zarząd ma odpowiadać za odpady wytwarzane w każdym lokalu budynku wielolokalowego. Zarząd ma obowiązek zorganizowania pojemników na odpady i miejsca ich usytuowania ale dlaczego ma odpowiadać za obowiązki właścicieli lokali trudno wydedukować.
• Czy gmina unormuje pojemniki na odpady, które będą stosowane przez przedsiębiorców odbierających odpady, czy każda zmiana przedsiębiorcy przez gminę skutkować będzie zakupem przez właścicieli nieruchomości nowych pojemników?
• Czy będzie możliwe składanie deklaracji drogą elektroniczną?
• Czy deklaracje będą zwierały niezbędne minimum np. nazwisko imię składającego, adres nieruchomości, liczbę osób albo ilość zużytej wody albo powierzchnię albo ilość pojemników, kwotę opłaty?
Artykułem niniejszym pragnę uruchomić merytoryczną dyskusję społeczną, gdyż sprawa jest bardzo poważna i dotyczy wszystkich właścicieli nieruchomości w gminie a czasu do podjęcia stosownych uchwał przez gminę za wiele nie ma. Nadmieniam że ważnym celem tej dyskusji ma być pomoc a nie utrudnianie gminie podjęcia stosownych uchwał dotyczących sprawy. Jednocześnie apeluję do osób odpowiedzialnych w gminie, za przygotowanie stosownych uchwał, o uczestniczenie w dyskusji i uwzględnienie w projektach uchwał wszystkiego, co nie łamie prawa, jednocześnie przysporzy jak najmniej problemów szczególnie osobom prawnym i fizycznym, których ustawa dotyczy bezpośrednio czy pośrednio. Polecamy teksty na podobny temat
Kategoria: Listy do redakcji
Powrót do wyboru artykułu +
Komentarze
